ประวัติศาสตร์ของทองคำ และ ที่มาของ Gold Standard

ประวัติศาสตร์ของทองคำนั้น มีความเป็นมาอย่างยาวนานมากๆ และ ปัจจุบันทองคำก็ยังคงเป็นโลหะมีค่าและนับว่าเป็นสิ่งที่มนุษย์ต้องการอยู่ แม้แต่จะมีความต้องการมายาวนานมากกว่าพันปี ด้วยคุณสมบัติที่ไม่เหมือนใคร ทำให้ทองเป็นสัญลักษณ์ของความมั่งคั่งและอำนาจตลอดประวัติศาสตร์ ในบทความนี้ ChartTrail จะพาไปสำรวจประวัติศาสตร์ของทองคำและเหตุผลที่ราคาของทองคำนั้นมีแต่ปรับตัวสูงขึ้น

ประวัติศาสตร์ของทองคำ ในยุคอียิปต์โบราณ (Ancient Egypt)

การขุดแร่ที่เกี่ยวข้องกับทองคำถูกค้นพบในชาวอียิปต์โบราณประมาณเมื่อ 4,000 ปีก่อนคริสตกาล โดยในสมัยนั้น ทองคำ นี้ไม่เพียงเป็นสัญลักษณ์ของความมั่งคั่งเท่านั้น แต่ยังเป็นส่วนสำคัญของประเพณี ความเชื่อเกี่ยวกับเทพเจ้าที่เกี่ยวข้องกับทองคำและการดำเนินชีวิตประจำวันของชาวอียิปต์โบราณอีกด้วย

แหวนที่แสดงภาพของ King Akhenaten และ Queen Nefertiti

หนึ่งในหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญที่บ่งบอกว่าทองคำนั้นได้มีบทบาทที่สำคัญอย่างมากในวัฒนธรรมของชาวอียิปต์โบราณนั่นคือการค้นพบเครื่องประดับที่ทำจากทองและหน้ากากทองคำของฟาโรห์ตุตันคาเมน (กษัตริย์ Tutankhamun) นอกจากนี้นักโบราณคดียังพบว่า ชาวอียิปต์ได้มีการจดบันทึกอย่างละเอียดของข้อมูลในการค้นหาเหมืองทอง ชาวอียิปต์เป็นผู้ริเริ่มในการใช้ทองคำในการเปรียบเทียบมูลค่าของเงิน ซึ่งใช้ทองคำเป็นพื้นฐานของระบบเงินโดยธนาคารกลางจะถือทองคำไว้เพื่อเป็นกองสำรองเงินของประเทศ

หน้ากากทองคำของฟาโรห์ตุตันคาเมน

Gold Standard

ย้อนไปถึงยุคโบราณ ชนชาวอียิปต์ กรีก และโรมัน มีการใช้ทองคำเป็นวัตถุประดับศาสนาและพิธีการต่างๆ และใช้เป็นสิ่งประดิษฐ์และเครื่องประดับของผู้มีอำนาจในสมัยนั้น ทองคำยังใช้เป็นสกุลเงินโดยมีการผลิตเหรียญทองคำไว้ใช้สำหรับการค้าขาย

ในศตวรรษที่ 19 ความต้องการของทองเพิ่มขึ้น และการผลิตทองก็เติบโตขึ้นอย่างก้าวกระโดด ทองจึงกลายมาเป็นส่วนสำคัญของการค้าและการเงินระหว่างประเทศ และในปี 1871 ทั่วโลกได้ยอมรับ Gold Standard หรือระบบทางการเงินที่ว่ามูลค่าของสกุลเงินจะเชื่อมโยงกับมูลค่าของทองคำ และภายใต้ระบบนี้ ประเทศจะใช้ทองคำเป็นพื้นฐานของระบบการเงินของพวกแต่ละประเทศ โดยธนาคารกลางจะมีการสำรองทองคำเพื่อรองรับการแลกเปลี่ยนสกุลเงินของประเทศ

ประเทศแรกที่ได้นำ Gold Standard มาใช้คือสหราชอาณาจักรซึ่งได้ผูกค่าเงินปอนด์ไว้กับทองคำเป็นประเทศแรก และในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 สหราชอาณาจักรได้กลายมาเป็นผู้นำทั้งในเรื่องการค้าระหว่างประเทศ อุตสาหกรรม การทหารและการเมือง รวมทั้งได้กลายมาเป็นศูนย์กลางทางการเงินของโลกในช่วงเวลาดังกล่าว นอกจากนั้นในช่วงเวลาที่สหราชอาณาจักรได้กลายมาเป็นหนึ่งในมหาอำนาจของโลกโดยใช้ระบบ Gold Standard ประเทศสหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย และแอฟริกาใต้ได้มีการค้นพบทองคำเป็นจำนวนมาก ดังนั้นความต้องการ (demand)ในการใช้ทองจึงเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ประเทศต่างๆ เช่น สหรัฐอเมริกา เยอรมนี ญี่ปุ่น จึงได้นำระบบมาตรฐานทองคำมาใช้ในระบบการเงินระหว่างประเทศของตนในที่สุด
อย่างไรก็ตาม ช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ในขณะที่โลกกำลังเผชิญสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง เศรษฐกิจโลกเข้าสู่ช่วง Great Depression ในปี 1929 – 1936 ประเทศในยุโรปที่เคยเป็นมหาอำนาจอย่างสหราชอาณาจักร เยอรมัน ออสเตรีย จำเป็นที่จะต้องยกเลิก Gold Standard เนื่องจากปัญหาที่สะสมจากสงครามโลก นอกจากนี้ ประเทศต่างๆจำเป็นต้องห้ามส่งทองออกเพื่อรักษาเสถียรภาพของค่าเงินในประเทศ หลายประเทศจึงได้เริ่มทยอยยกเลิกการใช้ระบบการแลกเปลี่ยนสินค้าด้วยทองคำ และในปี 1971 ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา Ricard Nixon ได้ประกาศยกเลิก Gold Standard ซึ่งนั่นคือจุดจบอย่างสมบูรณ์ของระบบนี้

ประธานาธิบดี Richard Nixon ประกาศนโยบายเศรษฐกิจใหม่ในวันที่ 15 สิงหาคม 1971

สาเหตุที่ ราคาทองคำ แพงขึ้นเรื่อยๆ

หลายๆคนคงจะสงสัยว่า ในขณะที่ราคาของสินค้าอย่างอื่นก็มีการปรับตัวขึ้นและลง แตกต่างกันกับทอง ที่มีแต่ขึ้นเอาๆ โดยจากกราฟด้านล่าง เราจะเห็นได้ว่า ตั้งแต่ปี 1967 จนถึงปัจจุบันในปี 2023 นั้น ทองได้ปรับตัวขึ้นมาโดยตลอดจากราคาประมาณ 30$ ต่อออนซ์ ในช่วงปี 1967 ถึงราคาประมาณ 2,000$ ในปีนี้ โดยคิดเป็นการปรับตัวขึ้นกว่า 6500% ในช่วงระยะเวลากว่า 50 ปีที่ผ่านมา

ปัจจัยที่ทำให้ ราคาทองคำ เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง

สัดส่วนของการจำหน่ายและความต้องการ

ทองคำเป็นทรัพยากรที่หาได้ยากและมีจำนวนจำกัด ดังนั้นราคาทองคำจะขึ้นตามแรงของความต้องการ (Demand) และปริมาณการจำหน่ายในตลาด(Supply) หากมีการต้องการทองคำเพิ่มขึ้น ราคาทองคำก็จะเพิ่มขึ้นด้วย

ความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจ

ทองคำมักถูกยกย่องเป็นสินทรัพย์ที่ปลอดภัย (Safe Haven) นั่นคือนักลงทุนมักหันมาซื้อทองคำในช่วงเวลาที่เศรษฐกิจไม่แน่นอนหรือไม่เสถียร ดังนั้นในช่วงที่เศรษฐกิจไม่เสถียร ตลาดหุ้นก็จะมีความไม่แน่นอนเช่นกัน ดังนั้นนักลงทุนอาจหันมาซื้อทองคำเพื่อปกป้องความมั่งคั่ง (Wealth) ของพวกเขา ซึ่งอาจทำให้มีการต้องการทองคำเพิ่มขึ้น และราคาทองคำเพิ่มขึ้นด้วย

นักลงทุนสามารถติดตามสถานการณ์เศรษฐกิจจากการประกาศตัวเลขเศรษฐกิจสำคัญ ด้วยเครื่องมือ ปฏิทินเศรษฐกิจ

การเพิ่มขึ้นของอัตราเงินเฟ้อ

ทองคำมักถูกพิจารณาว่าเป็นการป้องกันและต้านการเพิ่มขึ้นของอัตราเงินเฟ้อ เนื่องจากมีแนวโน้มที่ราคาทองคำจะเพิ่มขึ้นเมื่อมีการเพิ่มขึ้นของราคาสินค้าและบริการ ในกรณีที่อัตราเงินเฟ้อสูงขึ้น นักลงทุนอาจหันมาซื้อทองคำเพื่อป้องกันความคุ้มค่าในการที่จะเอาชนะเงินเฟ้อ

สรุปประเด็น

ทองคำเป็นสิ่งที่มีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์ของมนุษย์มาหลายพันปีโดยที่ถูกนำมาใช้เป็นตัวกลางในการแลกเปลี่ยนสินค้า เครื่องประดับ และสัญลักษณ์ของความร่ำรวยและอำนาจ ราคาทองคำยังคงเพิ่มขึ้นเนื่องจากมีหลายปัจจัยที่ส่งผลต่อราคา เช่น สมดุลของการขายและการซื้อทอง ความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจ การเพิ่มราคาที่สูงของสินค้าและบริการ และการสะสมเงินทองของธนาคารกลาง แม้ว่าราคาทองคำอาจมีการเปลี่ยนแปลงในช่วงสั้น ๆ แต่ในมุมมองของนักลงทุนกนั้น ความคุ้มค่าและความน่าสนใจของทองในฐานะเป็นสินทรัพย์ที่ปลอดภัยยังคงมีอยู่ตลอดเวลา